Η επέτειος των 150 χρόνων από την θεμελίωση του ναού της Μ.Παναγίας Θηβών , ως αφετηρία τοπικής αναπτυξιακής δυναμικής

        από τον πολιτικό μηχανικό Θεόδωρο Κ Παπαϊωάννου*      (19.8.2017)
Η θέσπιση και η καθιέρωση επετείων, εορτών, τελετών, ημερών μνήμης ή πένθους δεν είναι φαινόμενα εκτός ιστορίας. Αποτελούν διαδικασίες και πρακτικές εγγεγραμμένες σε συγκεκριμένες ιστορικές συγκυρίες και συνθήκες. Αποτυπώνουν το πώς ορίζεται το παρελθόν στο πλαίσιο των αιτημάτων και των προσδοκιών του παρόντος

Κάθε χώρα  ή πόλη που επιθυμούν να διατηρούν αναλλοίωτο  το εθνικό ή τοπικό τους   αφήγημα ,  μπορούν  να οργανώνουν  οτιδήποτε διατηρεί ζωντανή την ιστορική μνήμη αλλά και ευθύνονται για την  αξιοποίησή του  ως επένδυση μέλλοντος. 

Με την ανακοίνωση του  εορτασμού την  15^η  Αυγούστου  2017 της επετείου συμπλήρωσης 150 ετών από τη θεμελίωση (19^η Απριλίου 1867)  του μνημειακού ναού της Μεγάλης Παναγίας( Αγ. Δημητρίου),  οι δημότες αποδέχτηκαν ασμένως την ενέργεια  και  προμήνυε την πάνδημη συμμετοχή, ιδιαίτερα  μετά την ανακοίνωση ότι ο Πρόεδρος  της Δημοκρατίας δέχτηκε την πρόσκληση

Το κλίμα που διαμορφώθηκε άγγιξε και εκείνους που για δικούς τους λόγους καθ΄όλα σεβαστούς , μένουν έξω από τα λατρευτικά δρώμενα και τις θρησκευτικές γιορτές, χωρίς ωστόσο να είναι προσβλητικοί ή «ασεβείς»

Υπό αυτές τις προϋποθέσεις πολύ γρήγορα διαμορφώθηκε ένα  καλπάζον εορταστικό κλίμα πρωτόγνωρο για την πόλη που ξεπέρασε τις αισιοδοξότερες  προσδοκίες  όσων είχαν την ιδέα.

Γενικότερα οι επέτειοι αποτελούν  ιστορικά γεγονότα, που λειτουργούν αναπόφευκτα ως ορόσημα και πυκνωτές μνήμης.

Ανασύρουν  και αναδεικνύουν μια ιστορική περίοδο ή γεγονός που ταυτίστηκε με την αμετάκλητη ιστορική απόφαση  ανάληψης κάποιας  ιδιαίτερης δράσης γενικά .

Αντιστοιχούν σε στιγμές αναζήτησης σημαντικών σελίδων της τοπικής «βιογραφίας» που απειλεί να καταβροχθίσει το «σαράκι» του χρόνου, πριν  βυθιστούν στη λήθη  και διαθλαστούν μέσα από τα πολλαπλά μηνύματα που εκπέμπονται στην εποχή μας.

Δεν λείπουν  οι περιπτώσεις που κατά τον εορτασμό των κυριαρχούν  οι μεγαλόσχημοι λόγοι , ο διδακτισμός  αντί για  τα διδάγματα , τα «κηρύγματα» αντί για τα μηνύματα.

Υπογραμμίζουν   ότι  σκοπός του ανθρώπου δεν είναι η απλή επιβίωση αλλά η ζωή που πραγματώνεται μέσα σε συνθήκες προσωπικής ελευθερίας , συλλογικής δράσης, αφιέρωσης σε ένα υπέρτατο  σκοπό  ανιδιοτελούς προσφοράς.

 Αν ως  επέτειο ορίζουμε μια ημερομηνία  συμπλήρωσης  ενός  ορισμένου αριθμού ετών από   κάποιο σημαντικό γεγονός , το γεγονός αυτό για την πόλη μας χωρίς τοπικιστική διάθεση είναι σημαντικό γιατί:

1^ον Συνέπεσε  χρονικά στο μεσοδιάστημα δύο  διαδοχικών πτωχεύσεων  της πρώτης 1843 και της επόμενης -αναπόφευκτης- το 1893 επί Χαριλάου Τρικούπη. Στο μεσοδιάστημα δεν υπήρξε βελτίωση και - τρόπος του λέγειν -«προετοιμάστηκε» από την προηγούμενη

2^ον  Στη χώρα μας που έφτανε μέχρι τη Λαμία,  δεν ήταν ευνοϊκό το πολιτικό κλίμα και συνεπώς άθλος η ανάληψη τέτοιας έκτασης  κατασκευαστικής πρωτοβουλίας .

Οι βραχύβιες κυβερνήσεις  δεν προγραμμάτιζαν, δεν σχεδίαζαν ,δεν είχαν αναπτυξιακή προοπτική , υπήρχε  κυβερνητική αστάθεια και μόνο τους μέλημα ήταν η ικανοποίηση τόσο των απαιτήσεων των αμείλικτων και στυγνών δανειστών ,όσο και των ντόπιων λαίμαργων εσωτερικών «τρωκτικών»  

Παρά λοιπόν το αρνητικό πολιτικό κλίμα , παρά το ότι  την περιοχή μας λυμαίνονταν  η ληστοκρατία( οι Αρβανιτάκηδες  εξουσίαζαν από το Δήλεσι μέχρι το Γαρδίκι της Φθιώτιδας) , υπήρχε  αισιοδοξία, όραμα, ανάταση, διάθεση ανάληψης αναπτυξιακής  πρωτοβουλίας ,αυτοπεποίθηση,ανυποχώρητη τόλμη,φλογερή θέληση  για ένα καλύτερο μέλλον

Έτσι λοιπόν εξηγείται η αναζήτηση  των  αρίστων τεχνικών της εποχής εκείνης ,που παρήγαγαν αυτή την υπέροχη αρχιτεκτονική σύνθεση.

 Αυτά μαζί  τη διαδρομή στο χρόνο και την πνευματική προσφορά του ναού,  μνημόνευσε λεπτομερώς ο σεβασμιότατος μητροπολίτης  Θηβών & Λεβαδείας κ. Γεώργιος

Στην επαγγελματική μου διαδρομή σχεδίασα ,κατασκεύασα, είχα την επίβλεψη  τεσσάρων μεγάλων ναών (Σκούρτα, Πύλη,Συκάμινο, Αγ. Αθανάσιος στα Βάγια) και γνωρίζω ότι απαιτείται προγραμματικός, σχεδιαστικός, οργανωτικός, συντονιστικός  οργασμός ,συλλογική εγρήγορση ,ασίγαστη ευρηματικότητα για την άντληση πόρων, αποφυγή περιττών δαπανών, αυστηρός έλεγχος,απόλυτη διαφάνεια, συνεχής και λεπτομερής λογοδοσία,αφού σε κάθε βήμα καραδοκεί η καχυποψία και η υπονόμευση.

Παρακολούθησα την πλήρη συμβολισμών εξαίρετη ομιλία του μητροπολίτη Ιλίου κ. Αθηναγόρα που  ανέφερε ότι ο ναός  κατασκευάστηκε  εξ' ολοκλήρου  από αρχαίους λίθους και ανεπίγραφες πλάκες.  Δηλαδή με δικά μου λόγια , συναντήθηκε  ο Χριστός με τον Δία.

Το  επιβεβαίωσε άλλωστε  ο Μακαριότατος  Αρχιεπίσκοπος  κ. Ιερώνυμος κατά την παρουσίαση (23.11.2013) στη Θήβα του βιβλίου του Γιώργου Κατσιμπάρδη: «ΣΤΑ ΑΔΥΤΑ ΟΚΤΩ ΙΕΡΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ, θρησκείες και πολιτισμοί σε μια πορεία 4.000 χρόνων» όπου υπογράμμισε:  «…..Ο Παρθενώνας και η Αγιά Σοφιά δεν είναι, όπως πολλοί σκέπτονται, εντελώς αντίθετα πράγματα. Εκφράζουν μία συνέχεια, μία ενότητα και εν προκειμένω, τη συνέχεια του ελληνισμού και της ελληνικής πολιτιστικής ταυτότητας»

Και παρακάτω θύμισε λόγια του αείμνηστου Αντώνη Τρίτση:  «….η Ορθοδοξία αποτελεί τη γόνιμη στιγμή της συνάντησης - θα έλεγα της κατακλυσμικής συνάντησης - του Χριστιανισμού με τον Ελληνισμό.  Από τη διασταύρωση του πρωτοχριστιανικού μηνύματος με το ελληνικό πνεύμα γεννήθηκε μια τρίτη μοναδική σύνθεση, η Ορθοδοξία. Ένας ολόκληρος πολιτισμός, που έδωσε την πρώτη ολοκληρωμένη έκφρασή του, το Βυζάντιο, μέσα από το οποίο περνούν απευθείας, και οι δικές μας καταβολές, του σημερινού ελληνισμού …»
Εδώ θα σημειώσω ότι ο Θωμάς ο Ακινάτης,ο μεγαλύτερος αριστοτελικός  θεολόγος και φιλόσοφος του Μεσαίωνα, συνέξευξε στο έργο του «Σούμμα Θεολογική»(1273) τον χριστιανισμό με τον αριστοτελισμό.

Τo μήνυμα όμως που εκπέμπει το ιστορικό γεγονός  προσφέρεται για αναπόφευκτες συγκρίσεις και δημιουργική  επεξεργασία

Τον Αθηναίο στρατηγό  Θεμιστοκλή -μετέπειτα νικητή στη ναυμαχία της Σαλαμίνας-  δεν άφηνε να κοιμηθεί το τρόπαιο  που στήθηκε στον Μαραθώνα μετά την ήττα των Περσών

από τον Μιλτιάδη . «..Ουκ εά με καθεύδειν το του Μιλτιάδου τρόπαιον…» έλεγε.

Άραγε  οι  ιδρυτές του περικαλλούς ναού αφήνουν ήσυχο τον δήμαρχο;  δεν  του επιβάλλουν εγρήγορση ;

Όταν ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός αντίκρισε την Αγία  Σοφία  στα θυρανοίξια  της (27.12.537), έκθαμβος  αναφώνησε την ιστορική φράση: «..  Νενίκηκά σε Σολομών…». Ότι  δηλαδή έχει νικήσει τον Σολομώντα που είχε κτίσει τον ομώνυμο ναό

Άραγε ο δήμαρχος με το έργο του πεζόδρομου απλωμένο δίπλα μπορεί να αναφωνήσει  ότι ξεπέρασε   τους κτήτορες και τος κτίστορες του ναού;

Βλέποντας την παρατεταμένη αβλεψία και την ατολμία του Δήμου που συνιστούσε προσβολή και ασέβεια προς το μνημείο πρότεινα σε κάποιο παράγοντα του ναού, ελλείψει χρόνου και χρημάτων    αμέσως να εξωραΐσουν πρόχειρα  τις προσόψεις  του απέναντι ερειπίου που φαίνεται στις εικόνες   Πέντε ημέρες  πριν την τελετή έκλεισαν τα παράθυρα και  το έβαψαν.

Με τα  αμέσως  παραπάνω  πρέπει  να απέδειξα  ο,τι  αναφέρω στην επικεφαλίδα. Λοιπόν ο.ε.δ **

* τ. Κοινοτάρχης Βαγίων-τ. Γεν. Γραμ. ΚΕΔΚΕ - τηλ /fax 2262022177- κιν 6997189448 Επαμεινώνδου 71 Θήβα - 
 theopapaio@gmail.com  -http://kadmos35.blogspot.gr/ https://www.facebook.com/theodore.papaioannou,

**  είναι αρκτικόλεξο  του «όπερ έδει δείξαι», όπως  μας έμαθε ο Ευκλείδης να γράφουμε  στο τέλος κάθε γεωμετρικής απόδειξης